‘Vóór meer belasting op grote bedrijven!’

Hij mag dan een prominente oppositieleider zijn in Den Haag, heel vaak gebeurt het Jesse Klaver niet dat hij een afspraak heeft met een Europese regeringsleider. Vier weken geleden leek het dan eindelijk zover: Klaver was naar Athene gereisd voor een afspraak met premier Alexei Tsipras, de leider van het Griekse links-radicale verbond Syriza. Maar ja, Europese politici en agenda’s. Tsipras moest afzeggen wegens een bezoek aan een Europese top.

Ook een ontmoeting met Pablo Iglesias, de leider van de linkse komeetpartij Podemos in Spanje, liep afgelopen weekend spaak. Klaver krijgt bij beiden een herkansing.

In eigen land werd tot tweemaal toe een themabijeenkomst over Europa om uiteenlopende redenen geannuleerd.

„Het gesternte kan nog iets beter”, zegt Klaver monter. Wel sprak hij al in Berlijn met de Duitse Groenen en is komende maand een afspraak gepland met La République en Marche, de partij van de Franse president Macron. „Ik zie dat ze open staan voor gesprekken”, zegt Klaver hoopvol. „Wat het ook oplevert.”

Het mag duidelijk zijn: GroenLinks wil iets met Europa. In zijn fractievoorzitterskamer aan het Binnenhof zit Klaver samen met zijn Europese aanvoerder Bas Eickhout. Klaver gooit af en toe strijdbaar een rugbybal in de lucht. Eickhout, europarlementariër en een internationale specialist op het gebied van klimaat en milieu, is niet van het theater. Maar ook hij komt woorden te kort om hun ‘boodschap’ te vertellen.

Die luidt, ten eerste: een nieuw verhaal. „We willen ontsnappen aan discussies over meer of minder Europa: het gaat erom wat voor Europa we willen”, zeggen ze. Deze dinsdag, een jaar voor de verkiezingen voor het Europees Parlement, publiceert Klaver zijn eerder afgeblazen Europa-rede als essay, met als strekking dat Europa minder een „hemel op aarde voor grote bedrijven moet worden”. „We willen dat Europa haar burgers gaat beschermen tegen globalisering en laat meeprofiteren van de welvaartsgroei.”

Ten tweede: GroenLinks zoekt nieuwe vrienden. Klaver en Eickhout willen een alliantie smeden tussen de groene geestverwanten in Noord-Europa, de linkse pro-Europese bewegingen uit Zuid-Europa en de anti-corruptiepartijen in Oost-Europa. De twee voelen zich verbonden met wat zij noemen „nieuwe bewegingen” die Europa willen veranderen. „Het is onze opdracht om die bewegingen te verbinden”, schrijft Klaver in zijn essay. Hij zegt: „Je ziet dat de progressieven in Europa versplinterd en verdeeld zijn. Voor je het weet ben je elkaar aan het bevechten over de kleine verschillen die er zijn. Terwijl wij zeggen: Kijk naar Europa en denk groot!”

Nieuwe vrienden heeft GroenLinks ook nodig. Want in Nederland mag GroenLinks groeien, de kans is klein dat de Groenen op eigen kracht groter worden dan de traditionele machtsblokken in de het Europees parlement – de christendemocraten en de sociaaldemocrateen. Eickhout: „Het gaat ook om machtsvorming. Wij willen straks, na de verkiezingen, in het Europees Parlement andere meerderheden zien te krijgen.”

Italië ontbreekt in jullie vriendenlijst. Hoe zien jullie de recente verkiezingsoverwinning van Lega Nord en de Vijfsterrenbeweging, die ook veel willen veranderen in Europa?

Klaver: „Ik hoop dat het een wake-up call is, voor de gevestigde partijen in Brussel en in de nationale hoofdsteden. Dat ze het als een signaal zien om werk te maken van alle bestaande onevenwichtigheden in de huidige Europese Unie.

Als we er niet in slagen om Europa te veranderen dan winnen de populisten en valt de boel uit elkaar. Overigens geloof ik niet dat veel kiezers van de Vijfsterrenbeweging nou zo anti-Europees is. Ze zijn ontevreden met dít Europa. Net als wij.”

Eickhout: „Die beoogde Italiaanse coalitie die gelukkig is mislukt, doet me erg denken aan Yannis Varoufakis [oud-minister van Financiën in Griekenland, red.]. Inhoudelijk hebben ze best een punt, maar waarom vliegen ze er altijd zo met een gestrekt been in?”

U bepleit meer empathie met de zuidelijke lidstaten. Macron wil dat bereiken via onder meer een Europees Monetair Fonds, een aparte begroting voor de eurozone en meer Europese belastingen. U ook?

Eickhout: „We moeten nadenken over nieuwe mechanismes. Er ligt nu te veel macht bij de Europese Centrale Bank. Alleen maar omdat politici geen maatregelen hebben durven nemen. Dat is laf en niet erg democratisch.”

Klaver: „Er zijn meerdere smaken om tot een andere inrichting van de economie te komen: een eigen begroting voor de eurozone, een Europees IMF of gewoon meer coördinatie.”

Dat klinkt allemaal nog tamelijk vaag. Wat wil GroenLinks concreet?

Eickhout: „We komen straks heus met specifieke maatregelen. Maar zodra je die gaat noemen, kom je in de platte discussie of het meer of minder Europa wordt. Daarvan willen we zo lang mogelijk wegblijven.”

Klaver: „Ik ben er overigens hartstochtelijk voor dat grote bedrijven meer belasting en een CO2-heffing gaan betalen.”

Eickhout: „Belastingen op bedrijfswinsten moet je Europees maken, om de fiscale race to the bottom tegen te gaan.”

Gaat u door als lijsttrekker bij de Europees Parlement?

Eickhout: „Ja – tenminste als de leden dat goed vinden. Bij GroenLinks houden we er een referendum over.”

Hebt u daarvoor de steun al binnen van lid Klaver?

Klaver: „Bas doet het heel goed in Europa en de samenwerking met hem vind ik heel plezierig. Ik ben blij dat hij zich kandidaat stelt.”

Geen vrouw dus als nieuwe Europese lijsttrekker van GroenLinks?

Eickhout: „Daar kan ik alleen maar op zeggen: ik ben een man en dat blijf ik.”